In de onderstaande tekst vindt u videobeelden inclusief uitleg om uw conditie en het behaalde resultaat, door uw therapeut in de praktijk zo goed mogelijk thuis te behouden. 

Waarom
Beweging heeft een gunstige invloed op de lymfstroom en zet de spieren aan het werk. Doordat de spierpomp in werking wordt gezet stimuleert deze de werking van de lymfvaten. Wees niet bang dat je iets fout doet! Het is altijd beter om oefeningen te doen dan helemaal niets.

Belangrijk
Het is belangrijk dat je de oefeningen in een rustig en matig tempo uitvoert. Let wel op de signalen van uw lichaam. Als de vingers, tenen of andere delen van uw het lichaam opzwellen na inspanning of u krijgt spierpijn, dan is de belasting te hoog. Probeer de oefeningen dan in een rustiger tempo op te bouwen. U doet de oefening goed zolang er geen toename is van vermoeidheid in het aangedane deel.

Zelfmassage
Indien toepasbaar kunt u het gebied met oedeem ook zelf masseren met de handen.

Toepassen compressiemateriaal
Wellicht onnodig om te vermelden, maar indien u een compressiekous (of ander compressiemateriaal) bezit probeer deze dan op de dag zoveel als mogelijk te dragen.

Infectiegevaar
Een lichaamsdeel met oedeem heeft altijd een hoger risico in ontwikkelen van ontstekingen of wondroos. Als u in het gebied een wondje heeft moet u deze goed in de gaten houden, bij twijfel schakel altijd de huisarts in. Als u zich koortsig/grieperig voelt en er ontstaat een snel groter wordend rood gebied die ook warm aanvoelt, wacht dan niet en schakel dan meteen medische hulp in.

Start
Voordat u start met de oefeningen is het goed om de lymfknopen aan te zetten. De lymfknopen in uw hals, net achter het sleutelbeen, is de juiste plek om te starten. Probeert u op drie plaatsen aan beide kanten met uw vingers 3-5 keer per plek een draaiende beweging te maken.

Buikademhaling

De buikademhaling is bij elke vorm van lymfoedeem een goede oefening. U gaat rustig op uw rug liggen en houdt de benen licht gebogen. Het is belangrijk dat u diep in de buik ademt en niet oppervlakkig op de borst. Vaak helpt het om de handen op de (onder-)buik te leggen. Doe de buikademhaling in een serie van 10x. Dit kan u vooraf aan de oefeningen doen, maar ook als afsluiting van de oefeningen kan het heel prettig en ontspannend werken.

Indien u last heeft van arm- en/of oedeem in de borst kan u ook de lymfknopen in uw oksel stimuleren. Draai dan met uw vingertoppen in het kuiltje van de oksel 3-5x heen en weer, dit kunt u ook toepassen in de oksel net naast de borst en de overgang van oksel naar bovenarm.

Bij oedeem in de benen of buikregio kan het helpen om de lymfknopen in de lies ook te stimuleren. De lymfknopen in de lies vind u op de grens tussen de lies en het bovenbeen in. Meestal is op die plek een ‘hobbelige’ structuur te voelen, dat zijn dus de lymfknopen. Nogmaals, wees niet bang om iets fout te doen.

Oefeningen bij oedeem in arm(en)- en/of borst

Zwemmen
Om de spierpomp in borst en arm te stimuleren kunt u ‘zwemmen op het droge’. U maakt hierbij de schoolslag in verschillende richtingen. Zowel naar voren, als naar boven en naar onderen. Doe dit in series van 10 slagen, voor alle drie de richtingen (dus 30 slagen in totaal). Dit is één herhaling. Bouw dit langzaam op en doe niet te veel herhalingen in één keer.

Kruipen langs de muur
Een goede tweede oefening is de armen omhoog laten “kruipen” op de muur. Belangrijk hierbij is dat het langzaam en gecontroleerd gebeurt. Zodra de rek in de armen/flanken voelbaar is hou je de armen 10 seconden lang op die plek vast. Herhaal deze oefening drie keer.

Je kan deze oefening intensiever maken door naast het omhoog kruipen, de armen in de hoogte ook langzaam zijwaarts te laten zakken.

Arm/flank strekken
Een andere oefening is het strekken van de arm langs het lichaam en vervolgens de tegengestelde kant zijwaarts te buigen. Als u een lichte strekking voelt is het voldoende, probeer niet verder te strekken dan comfortabel is. U loopt dan de kans de onderrug te forceren waardoor klachten kunnen ontstaan. Herhaal deze oefening aan beide kanten. Je kan de oefening meerdere keren tussendoor toepassen.

 

 

Afvoer van vocht stimuleren met een waterflesje
Met een (gevuld) flesje voor water kunt u al rollend over het aangedane lichaamsdeel langzaam en herhalend heen en weer rollen. Het geeft niet als het flesje wat reliëf heeft, dit kan de werking juist versterken. Het variëren in druk werkt ook bevorderend, let wel op dat er niet overmatige druk gegeven wordt. Dat is niet nodig en geeft geen beter resultaat.

Littekens/weefselverhardingen
Het kan zijn dat u in de praktijk naast oedeem ook behandeld wordt voor littekens of weefselverhardingen (fibrose). Dit is vaak lastig om zelf goed te behandelen, maar ook hierbij geldt dat u weinig fout kan doen en dat het in beweging brengen van de plek vaak beter is dan niets doen.
Afhankelijk van de locatie (soms is het onmogelijk om er zelf bij te komen), kunt u lokaal meer druk aanbrengen met de vingers door diep in het weefsel te duwen of proberen het gebied wat op te pakken en een kwartslag draaiende bewegingen te maken. Andere bewegingen zijn de huid met duim en twee vingers vast te pakken en het proberen elke kant op te bewegen. De grepen die u uitvoert mogen gevoelig zijn, maar geen intense pijn veroorzaken.

Oefeningen bij oedeem in de benen (of onderste gedeelte van het lichaam)
Bij de behandeling van oedeem is het belangrijk niet teveel stil te zitten of weinig te bewegen. Juist lichte beweging zoals wandelen en fietsen activeert de spierpomp voldoende om 5-15 keer meer afvloed van vocht te hebben. De oefeningen die u in huis kunt doen zijn stilstaand traplopen op de plek. U trekt daarbij om en om de benen op alsof u trap loopt. Snelheid is hierbij niet belangrijk, herhaling wel. Dit kunt u meerdere keren per dag doen, waarbij u drie keer een serie van 30 stappen doet.

Indien een foamroller voor handen is kan u deze ook onder uw benen leggen en uw been daarover heen en weer te bewegen. De druk van het been op de roller maakt de afvloed van vocht intensiever.

Wanneer u bijvoorbeeld op een bank of stoel zit kunt u ook meerdere keren per dag de enkels draaien, de voet op-en-neer halen (zoals het gaspedaal bediend wordt in de auto), en de voet van link naar rechts bewegen. Deze oefeningen activeren de kuitspierpomp, en zorgt ervoor dat de afvloed in het onderbeen meer gestimuleerd wordt.